Pobudzające działanie kawy znamy bardzo dobrze. Głównym składnikiem pobudzającym w kawie jest kofeina, która występuje także w herbacie, kakao, CocaColi. Działanie kofeiny ma wiele cech wspólnych z amfetaminą, ale coraz częściej uważa się, że nie wpływa na pamięć, a tylko wykonanie zadań kognitywnych, przede wszystkim je przyspieszając. Po kofeinie zwiększa się, oprócz szybkości wykonania zadania, także ilość błędów. Nie oznacza to, że należy rezygnować z kawy jeżeli czujemy się po niej lepiej. Niewątpliwie podnosi ona poziom czuwania, zwłaszcza jeżeli nie jesteśmy skrajnie wyczerpani (u niektórych przynajmniej osób, jeżeli są bardzo zmęczone, kawa paradoksalnie działa nasennie). Nie należy jednak wiązać z kawą przesadnych nadziei. Raczej nie ma sensu kupować i zażywać kofeiny w tabletkach. Trzeba zresztą pamiętać, że w kawie znajdują się także inne substancje, które mogą mieć wpływ na funkcje psychiczne i być może modyfikować działanie kofeiny. Pewną sensacją było np. odkrycie, że w kawie znajdują się substancje o charakterze opioidów. Ich obecność stwierdzono także w kawie dekofeinizowanej.
