Deficyty te mogą również być wywołane różnymi substancjami chemicznymi. Szczególnie należy tu przypomnieć, że uszkodzenia pamięci są charakterystyczną cechą przewlekłego alkoholizmu. Wbrew temu, co niekiedy sądzą pewni twórcy, nadużywanie alkoholu, podobnie zresztą jak i większości substancji uzależniających, nie wychodzi intelektowi na dobre. Ale może pewne rodzaje twórczości artystycznej nie wymagają intelektu. Natomiast wśród zawodowo czynnych uczonych raczej nie spotyka się uzależnionych alkoholików. Wreszcie należy wspomnieć, że niedorozwoje wrodzone często charakteryzują się niskim poziomem pamięci. We wszystkich tych sytuacjach sam organizm nie daje sobie rady Poznawszy jednak pewne mechanizmy procesów pamięciowych można pokusić się o znalezienie leków wspierających pamięć i funkcje intelektualne w takich przypadkach. Jak się przekonamy, istnieją już solidne podstawy do nadziei na skuteczne leki wzmacniające pamięć zaburzoną patologicznie.
