Postęp cywilizacji stworzył nowe możliwości angażowania się człowieka w procesy zachodzące w jego środowisku, angażowania w nim jego osobowości, co wyklucza postawę rezygnacji, bezczynności, bezwładu, niechęci do nowych doświadczeń i przeżyć, poszukiwanie nieabsorbującego trybu życia. Współczesność, stwarzając nowe warunki rozwoju osobowości, daje możliwość intensywnego, ciekawszego i mądrzejszego^ życia.Ogromnym i szybkim zmianom warunków spowodowanym postępem cywilizacji nie zawsze towarzyszą zmiany w świadomości człowieka. Jej przebudowa, dostosówanie~do współczesności ma przebieg dłuższy i bardziej skomplikowany od przeobrażania się środowisk.
